Rzecz o zawodach

Niedawno pisząc o Unabomberze wspomniałem o jego manifeście, który odnosił się krytycznie do rewolucji technologicznej. Jakby na zamówienie w taki artykuł przeczytałem w Angorze:

Istniał kiedyś zawód, o którym nikt już nie pamięta – latarnik uliczny. Ponad sto lat temu w Nowym Jorku było ich sześćset. O zmierzchu wyruszali w miasto, by zapalać gazowe latarnie. Ale kiedy na początku XX wieku metropolie zaczęto wyposażać w elektryczne oświetlenie, latarniach stali się zbędni. Protestowali, psując lampy, tłukąc żarówki. Bunt ma nic się zdał, zapanowała elektryczność, bo była tańsza i wygodniejsza. Latarniach musieli się przekwalifikować. Ich historie przytacza profesor Benedikt Frey w książce „The Technology Trap”, w której rozważa wpływ przemian technologicznych na prace, władze i kapitał. Pokazuje, że rewolucja przemysłowa otworzyła bramy do wielkiego społecznego bogactwa i w długim terminie przysłużyła się wszystkim. Jednak po drodze zlikwidowała całe grupy zawodowe. W pewnych okresach przyczyniła się także do stagnacji wynagrodzeń. Generalnie jest również odpowiedzialna za powiększanie się nierówności społecznych, bo pozwala wybranym – najczęściej bardzo kreatywnym jej beneficjentom – zarabiać krocie. Frey podjął ten temat, ponieważ znaleźliśmy się w podobnym momencie dziejowym – w okresie rewolucji informatycznej. Zawody będą ginąc, ludzie stracą zatrudnienie. Według Freya najbardziej zagrożeni są: sprzedawcy, rolnicy, pracownicy linii montażowych, kierowcy. Lecz będą pojawiać się wygrani: naukowcy, inżynierowie, służba zdrowia, artyści, sportowcy, bo sztuczna inteligencja nie opatrzy rany, nie wyreżyseruje przedstawienia i nie wygra meczu. Jedną z tych technologii, która ma największy potencjał negatywny – do niszczenia miejsc pracy – oraz pozytywny – do kreacji nowej wartości dla cywilizacji ludzkiej na wielką skalę – jest sztuczna inteligencja. Trzeba nią jednak mądrze zarządzać, gdyż w innym przypadku dojdzie do powtórki z luddystów – uczestnicy tego ruchu społecznego na początku XIX wieku niszczyli maszyny ( najczęściej przeprowadzali nocne napady na tkalnie w celu niszczenia krosien ). Frey ostrzega, że przy złym zarządzaniu zmianami technologicznymi znów poklask zdobędą tacy jak Fryderyk Engels, który swego czasu pisał o przemysłowcach bogacących się kosztem ludu pracującego. I nie da się ukryć, że coś było na rzeczy, bo – jak przypomina profesor – w latach 1780 – 1840 produktywność pracowników w Anglii poszła w górę o 46% a ich płace ledwie o 12%. Pracownicy nie doczekali efektów pozytywnych zmian.

Nie wygląda jednak, że „pasożyty” są zagrożone.

“Nowy wspaniały świat” Angora nr 35, 30 sierpnia 2020